പ്രധാനപ്പെട്ട റോഡുകളിൽ വാഹനങ്ങളുടെ വേഗത കുറയ്ക്കാൻ 'ഹമ്പ്' പണിതു വയ്ക്കാറുണ്ട്. നമ്മുടെ ഓട്ടപ്പാച്ചിലിൻറെ മുന്നിൽ എല്ലാവർഷവും കടന്നുവരുന്ന ഒരു ഹമ്പാണ് നോമ്പുകാലം. വേഗത കുറയ്ക്കാനും ചുറ്റും നോക്കാനും ശ്രദ്ധിച്ചു മുന്നോട്ടു പോകാനുമാക്കെ നമ്മെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ഹമ്പ്. മറ്റെന്തൊക്കെയാണു നമുക്കു നോമ്പ്? എല്ലാ വർഷവും മുറ തെറ്റാതെ കടന്നുവരുന്ന ഈ നോമ്പുകാലം എന്തു മാറ്റങ്ങളാണു നമ്മുടെ ജീവിതത്തിൽ വരുത്തുന്നത്.

പരിശോധിച്ചു നോക്കാത്ത ജീവിതം വ്യർത്ഥമാണെന്നു പറഞ്ഞതു സോക്രട്ടീസാണ് (The unexa-mined life is not worth living). ഈ പ്രസ്താവനയ്ക്കു വളരെ വിപുലമായ വ്യാഖ്യാനങ്ങൾ ഉണ്ടെങ്കിൽകൂടി, സ്വന്തം ജീവിതത്തെ വിലയിരുത്തുക, പരിശോധിക്കുക എന്നുള്ളതു ജീവികളിൽ മനുഷ്യൻറെ മാത്രം പ്രത്യേകതയാണ് എന്നു പറയാം. ജീവിതത്തിൻറെ പരക്കം പാച്ചിലിൽ നമ്മൾ ഏറ്റവും എളുപ്പത്തിൽ മറക്കുന്നതു നമ്മുടെ ഉള്ളിലേക്കു നോക്കാനാണ്. ജീവിതത്തിൻറെ വ്യഗ്രതകൾ വല്ലാണ്ട് കീഴ്പ്പെടുത്തുന്ന ഒരു കാലത്താണു നമ്മൾ ജീവിക്കുന്നത്. മുന്നോട്ടു മാത്രം നോക്കാനാണു നമ്മൾ ഇപ്പോൾ ശീലിക്കുന്നത്. അല്പം വൈകിയാൽ പിന്തള്ളപ്പെട്ടു പോകുന്ന ഒരു മത്സരം പോലെയാണ് പലർക്കും ഇപ്പോൾ ജീവിതം. ഇങ്ങനെയുള്ള ആധുനിക മനുഷ്യനു നോമ്പുകാലം അവനവനെ തന്നെ കണ്ടെത്തുന്ന അപൂർവമായ ഒരു അവസരമായി മാറുന്നു. സ്വന്തം മുറിയിൽ ശാന്തമായി ഇരിക്കാൻ പറ്റാത്തതാണു മനുഷ്യരാശിയുടെ പ്രശ്നങ്ങൾക്കു കാരണമെന്നു തത്ത്വചിന്തകനായ പാസ്കൽ എഴുതി. നോമ്പ് എന്നാൽ ഇതുതന്നെയാണു; ശാന്തമായി ഇരിക്കാനുളള ഒരു ശ്രമം.

ഇഷ്ടമുള്ളതെല്ലാം കഴിച്ച്, ഇഷ്ടമുള്ളിടത്തോളം ഉറങ്ങി, ഇഷ്ടമുള്ളതെല്ലാം ചെയ്തു നടക്കാനാണ് എല്ലാവർക്കും ഇഷ്ടം. പക്ഷേ, മനുഷ്യൻ എന്നാൽ ഒരു ശരീരം മാത്രമല്ല. ശരീരത്തിൻറെ ചോദനകളെ മറികടക്കാൻ സാധിക്കുന്ന ഒരു മനസ്സിനെ പാകപ്പെടുത്തുന്ന കാലം കൂടിയാണു നോമ്പുകാലം. മാംസത്തിന് അടിമപ്പെടാത്തവന് അതിൻറെ വർജ്ജനം വലിയ കാര്യമല്ല. നോമ്പിലെ ആത്മപരിശോധനകളിൽ ഒന്ന്, നമ്മുടെ അടിമത്തങ്ങളെ കണ്ടെത്തലാണ്. അത് ഓരോരുത്തർക്കും വ്യത്യസ്തമായിരിക്കാം. ടിവിയുടെയോ കമ്പ്യൂട്ടറിൻറെയോ ഫോണിൻറെയോ മുന്നിൽ ദിവസവും മണിക്കൂറുകൾ ചെലവഴിക്കുന്നവർക്ക്, നോമ്പുകാലം അവയിൽനിന്ന് അല്പം വിട്ടുനില്ക്കാനുള്ള കാലമാക്കി മാറ്റാവുന്നതാണ്. അത് അവർക്ക് ചുറ്റുപാടും ജീവിക്കുന്നവരുടെ ജീവിതത്തിലേക്ക് ഒരു യാത്രയായിരിക്കും.

തെറ്റുകൾ പറ്റാത്ത മനുഷ്യരില്ല. പശ്ചാത്താപത്തിൻറെ കണ്ണീർ ഒഴുക്കാനുള്ള സമയംകൂടിയാണു നോമ്പ്. കരുണ കാണിക്കുന്ന ഒരു ദൈവത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്ന മനുഷ്യൻറെ ഏറ്റവും വലിയ ആശ്വാസം തൻറെ തെറ്റുകൾ പൊറുക്കാൻ ഒരു ദൈവമുണ്ട് എന്നതാണ്. ഓരോ നോമ്പും ഒരു പുതിയ അവസരമാണ്. ആരാണ് അതു തള്ളിക്കളയുക. ഈ നോമ്പിൻറെ അവസാനം ഉയിർപ്പ് തിരുനാളാണ്. ഒരു പുതിയ ജീവിതത്തിനെ അതിലും മനോഹരമായി കാണിക്കാൻ ആർക്കും സാധിക്കുകയില്ല. പ്രായപൂർത്തി എത്തുന്നതിനുമുമ്പേ മരിച്ചുപോകുന്ന ഒരേയൊരു ജീവി മനുഷ്യനാണെന്നു നോവലിസ്റ്റ് സുഭാഷ്ചന്ദ്രൻ തൻറെ നോവലിൽ പറഞ്ഞുവയ്ക്കുന്നുണ്ട്. മനുഷ്യൻറെ ജീവിതം ഒരു work in progress ആണെങ്കിൽ അതിൻറെ ഒരു കണക്കെടുപ്പു സമയമാണ് ഓരോ നോമ്പും. നമ്മൾ എത്ര പ്രായപൂർത്തിയായി എന്നു നോക്കുന്ന സമയം. ശിശുസഹജമായത് എന്തെങ്കിലും നമ്മൾ ഇനിയും കൈവെടിയാനുണ്ടോ എന്ന ഒരു അന്വേഷണം.

നമ്മുടെ കൊച്ചുജീവിതങ്ങളുടെ പൊരുൾ തേടാൻ നമുക്കു ലഭിച്ചിരിക്കുന്ന കാലമാണു നോമ്പ്. അവിടെ പലപ്പോഴും ആനന്ദം മാറ്റിനിർത്തി നമ്മൾ നമ്മുടെ ജീവിതത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്. എൻറെ ജീവിതംകൊണ്ട് ആർക്കെങ്കിലും പ്രയോജനമുണ്ടോ? ഈ ഭൂമിയിൽ ഞാൻ എന്തു നന്മയാണു കൊണ്ടുവരുന്നത്?

അമ്പതു ദിവസങ്ങൾ നീളുന്ന നോമ്പ് നമ്മെ എത്തിക്കേണ്ടത്, അനുതാപവും തീരുമാനങ്ങളും ശാന്തതയും സമ്മേളിക്കുന്ന പക്വതയുള്ള ഒരു ഹൃദയത്തിലാണ്. ആ ഹൃദയമാണ് നമ്മൾ ഒടുവിൽ ഒരു കുമ്പസാരക്കൂടിനോടു ചേർത്തുവയ്ക്കേണ്ടത്. അപ്പോൾ ഈ നോമ്പ് നമുക്കു നിരവധി സാദ്ധ്യതകളുള്ള ഒത്തിരി അർത്ഥമുള്ള ഒന്നാകും.